Czy udział nauczycieli w kształceniu ustawicznym winien być dobrowolny czy obowiązkowy? Pytanie to często wraca w dyskusjach. Od właściwego rozstrzygnięcia tej kwestii wiele zależy w opracowywaniu koncepcji i wdrażaniu systemu kształcenia ustawicznego kadr oświatowych. Przeważającą tendencją jest obowiązkowość kształcenia ustawicznego nauczycieli. Zostało to wyraźnie podkreślane w ustawie z dnia 27 kwietnia 1972 r. W „Karcie praw i obowiązków nauczyciela” czytamy:  „Nauczyciele obowiązani są do ciągłego pogłębiania i aktualizowania wiedzy naukowej i dydaktycznej oraz stałego doskonalenia umiejętności dydaktycznych i wychowawczych”. Wydaje się; że istotę problemu możńa ująć następująco: jest to obowiązek państwa oraz przywilej i obowiązek nauczyciela. Zadaniem władz oświatowych jest zapewnienie nauczycielowi instytucjonalnych warunków podnoszenia kwalifikacji. Bez tych rozwiązań prawo nauczyciela do doskonalenia wiedzy i umiejętności staje się tylko deklaracją. Mało jest krajów, gdzie ten problem rozwiązano. W deklaracji 35 Sesji Międzynarodowej Konferencji Oświatowej, podczas której analizowano problem ewolucji roli nauczyciela i jej wpływu na kształcenie, doskonalenie i samokształcenie, podkreślono wyjątkowo krytyczną sytuację, jeżeli idzie o systemowe rozwiązanie w podnoszeniu kwalifikacji nauczycieli pracujących, i podkreślono potrzebę tworzenia niezbędnych warunków do podnoszenia kwalifikacji nauczycieli pracujących. Trzeba zauważyć, że wprowadzone w ostatnich latach w życie rozwiązania w kształceniu i doskonałemu w naszym systemie oświatowym wynikają niewątpliwie z pełnego odczytania współczesnych potrzeb zawodu nauczyciela.