Pozwala to zdobywać zakresy informacji naukowych, które z góry są określone, dostosowane do różnych potrzeb zawodowych, społecznych, indywidualnych, ale kierunek i rytm kształcenia dostosowane są do indywidualnych możliwości. Materiał naukowy może być programowany według różnorodnych działań, potrzeb, środków kontroli i samokontroli w procesie ‘indywidualnego zdobywania wiedzy, co z kolei pozwala na rozwijanie samodzielnej pracy w procesie przygotowywania się do pracy zawodowej czy do doskonalenia wiedzy i umiejętności w okresie pełnej samodzielności zawodowej. Dlatego podstawowe funkcje instytucji powinny być skierowane właśnie na rozwój samokształcenia, na oferowanie takich programów, które będą wychodziły naprzeciw zróżnicowanym potrzebom nauczyciela. Kształcenie ustawiczne nie polega tylko na opanowywaniu narzuconych z zewnątrz programów kształcenia, lecz także na dorastaniu do zadań, na stawaniu się nauczycielem. Zresztą jest to zjawisko o znacznie szerszym zasięgu. Obserwuje się dziś wyraźną tendencję do uzupełniania lub nawet zastępowania szkół i uniwersytetów przez różne zajęcia równoległe do szkolnych lub pozaszkolne, organizowane z wykorzystaniem tych możliwości, które tworzy współczesna cywilizacja, a które nie są wykorzystane w tradycyjnym systemie oświaty. Formy te są bardziej niż system szkolnictwa ukierunkowane na samokształcenie.